De soap die Free Record Shop heet (schoolopdracht)

De winkelketen Free Record Shop is failliet verklaard. Dat domineert het nieuws op 28 mei 2013. Hans van Breukhoven richtte de keten op in 1971. 42 jaar later moet hij als voorzitter van de Raad van Bestuur zien hoe het bedrijf niet langer op eigen poten kan staan.

Al op 1 februari 2013 vertoont Free Record Shop scheuren. Het bedrijf maakt bekend alle tien kleine shops in stationshallen te gaan sluiten. Het besluit is volgens het bedrijf genomen naar  aanleiding van een beleidswijziging van de NS, waar het bedrijf niet in mee wilde gaan.

Nog geen drie maanden later gaan er geruchten dat er een faillissement voor het bedrijf aan zit te komen. Free Record Shop ontkent dat echter tegenover het AD. Toch praat de keten met de Belastingdienst over een schuld. Het bedrijf zegt daarover dat het in ‘een lastige periode’ zit en samen met de Belastingdienst zoekt naar oplossingen voor het gebrek aan geld. Er is geen geld wat ineens doorgestort kan worden. Een week na dit bericht brengt investeerder ProCures naar buiten interesse te hebben in een overname van Free Record Shop.

ProCures, eerder al eigenaar geworden van Selexyz en De Slegte, verwacht oplossingen te kunnen bieden voor het noodlijdende bedrijf. Opnieuw komen de geruchten dat Free Record Shop tegen een faillissement aan zit. Dan, op 24 mei 2013, maakt het bedrijf bekend dat het een faillissement gaat aanvragen. Op 28 mei wordt het bedrijf failliet verklaard door de rechtbank van Rotterdam.


Bij dit faillissement houdt het niet op. Wat gebeurt er met de winkelpanden? Krijgt het personeel haar salaris wat ze nog tegoed had? Wat gebeurt er met de goederen die nog in de winkelpanden stonden?

Zover is het dan nog niet, volgens de directie. “Het is kansrijk dat er winkels van Free Record Shop in het straatbeeld blijven bestaan”. Met een curator wordt gekeken of een doorstart mogelijk is. Investeerder ProCures heeft zich dan al teruggetrokken. “Er konden niet tijdig afspraken gemaakt worden met onder meer de toeleveranciers. Dan ga je geen geld gooien in een bodemloze put. De risico’s waren te groot”, laat een woordvoerder van de investeringsmaatschappij weten. 

Op 27 mei, een dag voordat Free Record Shop officieel failliet is, maakt NU.nl bekend dat het personeel van Free Record Shop in ieder geval geen loon krijgt over de maand mei. Ook het vakantiegeld wordt niet uitbetaald. ''Er is gewoon geen geld meer. Dit is een normale procedure. In dit soort situaties is het niet ongebruikelijk om mensen te vragen om door te werken, want we willen een doorstart maken.”

Ook na het faillissement blijven de winkels van Free Record Shop gewoon open. De rechtbank stelt twee curatoren aan die onderzoek gaan doen of het mogelijk is in afgeslankte vorm een doorstart te maken. Verschillende partijen maken bekend interesse te hebben om Free Record Shop over te nemen, zo meldt ControllersMagazine.nl. Ook zegt de website dat ProCures zich alsnog heeft gemeld. De maatschappij heeft dan al de Belgische tak van Free Record Shop in bezit, die dus niet failliet gegaan is. Ook het bedrijf GameMania is niet failliet gegaan, omdat ook dat al in het bezit van ProCures was.

Hoe kon het tot een faillissement komen? Volgens eigenaar Hans van Breukhoven was de ‘ondergang’ vooral te wijten aan de economische crisis en de onlineverkoop van muziek en films. Wat dat laatste betreft is het eigenlijk verwonderlijk dat Free Record Shop nog zolang klanten bleef krijgen. Films en cd’s zijn tegenwoordig erg gemakkelijk online te downloaden dan wel te kopen. Toch wist Free Record Shop nog lang klanten te trekken. Uiteindelijk moest het er een keer van komen. Free Record Shop ging failliet.

De website van Free Record Shop blijft open. Klanten kunnen ook gewoon artikelen bestellen. Dit komt omdat de online afdeling van Free Record Shop bij een andere holding is ondergebracht. Het bedrijf ECI Holding exploiteert de websites www.freerecordshop.nl en www.freerecordshop.be. 

Commercieel directeur Hubert de Koning van ECI Holding noemt het bijzonder spijtig dat de winkels van Free Record Shop in problemen verkeren. “Maar”, zegt hij, “op de levering aan de online klanten van Free Record Shop is dit niet van invloed.”

Op 1 juli 2013 haakt ProCures af als koper van Free Record Shop. Er komt onenigheid tussen de investeerder en de curator. GameMania en de Belgische tak van Free Record Shop komen ook onder verantwoordelijkheid van de curator. Er blijven nu nog drie mogelijke kopers over.

Na lang onderhandelen neemt ProCures alsnog een deel van de Free Record Shops over. Op 12 juli 2013 meldt de Volkskrant dat de winkelketen in afgeslankte vorm verdergaat. In Nederland blijven van de 141 filialen bij het faillissement, zo’n 30 tot 50 filialen open. In België gaan alle 70 vestigingen door.

GameMania wordt weer teruggekocht door de oprichters en sluit 13 van de 103 winkels. Free Record Shop gaat uiteindelijk door met 47 winkels in Nederland, zo maakt de keten bekend op 8 augustus 2013. Het einde van een lange soap is bereikt. Je zou er een film van kunnen maken…

Eddy Bilder: “Verleden voor christenen beter dan de toekomst”

Politiek en godsdienst, voor sommigen iets wat strikt gescheiden moet blijven. Anderen bedrijven politiek vanuit hun godsdienstige overtuiging. Eddy Bilder (49), oud-Tweede Kamerlid van het CDA en nu burgemeester van Zwartewaterland, behoort tot de tweede categorie.

Bilder in zijn werkkamer.                    Foto: Sietse van der Molen

Bilder, hervormd opgevoed en gebleven, heeft als burgemeester overleg met de predikanten in de gemeente Zwartewaterland. "We hebben het dan over de opvang van asielzoekers en buitenlandse werknemers, het armoedebeleid, en ook zorg speelt een rol in kerken." "Kerken vragen ook regelmatig adressen", vertelt hij, "als ze weten waar armoede geleden wordt, kunnen ze een envelop door de brievenbus doen."

Toen Bilder net burgemeester was, in 2011, waren de gesprekken met predikanten meer een formaliteit. "Nu zitten we echt een heel dagdeel bij elkaar." En de kerken zijn bereidwillig, vindt Bilder. "Ze lopen geen van allen weg voor hun verantwoordelijkheden."

Ook in Ermelo, waar Bilder in de jaren '90 wethouder was, zijn er contacten tussen het gemeentebestuur in de kerken. "Dat werd in mijn tijd net opgezet, maar door een predikant die zich kritisch uitliet over orthodoxie." Volgens Bilder verliepen die contacten moeizaam. De Nederlands Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerk (nu samen PKN) en de Rooms-Katholieke Kerk schoven aan. "Er waren geen Gereformeerde Bonders bij", zegt Bilder, die dat wel graag had gezien.

Wat dat betreft voelt hij zich in Zwartewaterland beter thuis. "Hier heb je het voordeel dat de orthodoxe predikanten trouw opkomen." Kerk en geloof spelen een belangrijke rol in de gemeente Zwartewaterland en het bestuur daarvan. "Dat is ook mede ingegeven door mijn persoonlijke overtuiging."

Vanuit de raad zijn er geen contacten met de kerken. "Dat heeft te maken met het feit dat de raad het college controleert, en dat het college de uitvoerende macht is."  

In zijn werk als Tweede Kamerlid had hij minder te doen met godsdienstige groeperingen. Echter, ook daar vinden soms gesprekken plaats, die niet op initiatief van de Kamerleden waren. “Ze kwamen meestal als ze iets van de politiek wilden en niet andersom.”

Wel onderhoudt de CDA-fractie, waar Bilder lid van was, periodiek contact met kerken. Het gaat dan meestal om leidende figuren, en niet alleen protestanten zijn daarin vertegenwoordigd. Ook met de Joodse gemeenschap zijn er contacten. Die gesprekken gingen in de tijd van Bilder voornamelijk over de beperking van de godsdienstvrijheid.

Bilder: “In het verleden was het algemeen dat men rekening hield met godsdienstige groeperingen. Vandaag de dag ligt dat anders. Politieke partijen die zelf geen identiteit hebben, zijn er in toenemende mate op uit om het christelijke mensen lastig te maken. Veel Kamerleden hebben geen christelijke wortels meer of weten niet meer van die wortels. Vroeger konden veel Kamerleden zich nog wel herinneren dat bijvoorbeeld opa en oma naar de kerk gingen. Nu is dat niet meer zo.”

Fel valt hij D66 aan: “D66 is bezig met een kruistocht tegen alles wat nog herinnert aan de tijd dat Nederland nog een christelijke samenleving was. Ze hebben een zoektocht naar vrijheid en vinden daarvoor een ruime meerderheid in de Kamer. De partij wil weg van christelijke uitingen.”

Dat het voor christenen moeilijker wordt om naar de maatstaven van hun geloof te functioneren in de maatschappij, toont Bilder aan met voorbeelden uit een recent verleden: “In 2001 werd het homohuwelijk ingevoerd. Staatssecretaris Job Cohen zei toen dat er ruimte moest zijn voor de gewetensbezwaarde ambtenaar. Daar stond tegenover dat elke gemeente moest zorgen voor mogelijkheid van het homohuwelijk. Nu mag een ‘weigerambtenaar’ geen ambtenaar meer zijn."

Bilder is niet blij met “de toenemende onverdraagzaamheid”, zoals hij het noemt. “Er komt een tijd dat het ook voor burgemeester gaat gelden dat hij geen ruimte meer heeft voor zijn eigen, christelijke afwegingen. Het verleden (begin 20e eeuw, EK) voor christenen was beter dan de toekomst…”

Willem Aantjes, een gezegend mens

Willem Aantjes in zijn huiskamer, bril met leesstukje om zijn nek.

Het is 6 november 1978, half tien 's avonds. De directeur van het RIOD, Loe de Jong, geeft een haastig georganiseerde persconferentie, die live op televisie werd uitgezonden. "Vast staat, aan de hand van authentieke Duitse documenten, dat de heer Aantjes op 12 oktober 1944, dat wil zeggen op de leeftijd van ruim 21,5 jaar, gemobiliseerd is in het kader van de Waffen-SS." De volgende dag is er weer een persconferentie. Wim Aantjes, dan 55 jaar, maakt bekend al zijn politieke functies neer te leggen. Verscheidene onderzoeken volgen. De uitkomst: Loe de Jong zat ernaast.

Nu, 35 jaar later, maakt de 90-jarige Aantjes de balans op. Loe de Jong erkende in 2005, vlak voor zijn dood, fouten te hebben gemaakt in deze affaire. Nooit echter erkende hij dat Aantjes géén lid was geweest van de Waffen-SS. "Loe de Jong was iemand die altijd overtuigd was en bleef van zijn eigen gelijk." Aantjes wilde graag een gesprek met De Jong. De Jong heeft altijd geweigerd. "Ik vind dat erg jammer."

Aantjes kwam niet meer terug in de politiek. Of hij dat jammer vindt? "Ik had een plan gemaakt voor mijzelf. Dit zou mijn laatste politieke termijn zijn." Die termijn eindigde in 1981. Hij zou dan 58 jaar oud zijn. "Ik had daarna graag voorzitter van de Raad voor de Volkshuisvesting willen worden. Ik wist dat die post rond die tijd vrijkwam. Met die club had ik affiniteit, ik kwam immers uit de bouwwereld."

Het CDA, dat bij de verkiezingen nog als drie verschillende partijen meedeed maar een gezamenlijke Tweede Kamerfractie had, vond in Aantjes haar eerste partijleider. "Ik had als taak drie fracties bij elkaar te brengen en om die fractie een koers te geven." Die koers had Aantjes zorgvuldig uitgedacht. Hij wist precies welke kant hij het CDA op wilde sturen. Maar toen kwam de persconferentie van De Jong. Aantjes restte slechts een ding: opstappen. Te vroeg. "Mijn taak was nog niet voltooid."

Eerherstel
Er werden wel pogingen gedaan om Aantjes terug te krijgen. Zo werd eens gepolst bij de Raad van State hoe een lidmaatschap van Aantjes zou vallen. De reacties waren verdeeld. "Ik ben daarom ook nooit gevraagd als lid van de Raad van State. Naast veel instemming was er ook weerstand. De meeste leden waren er juist voor, maar enkelen tegen. Toen al bleek, dat de scheidslijn liep tussen politieke medestanders en politieke tegenstanders." Uiteindelijk werd hij voorzitter van de Kampeerraad. "Mijn eerste reactie was: 'Wat moet ik ermee?' Ik had totaal geen affiniteit met de Kampeerraad. Toen ik binnenkwam was de eerste vraag of ik nu ook ging kamperen. 'Van z'n leven niet' was m'n antwoord." Waarom dan toch deze post accepteren? "Ik kreeg nog elke maand wachtgeld. Daar wilde ik vanaf. Ik werkte liever dan dat ik wachtgeld ving."

Een andere reden was dat Aantjes geen hoge ambtelijke functie ambieerde. "Ik wilde een benoeming bij 'Koninklijk besluit'. Daarvoor was het hele kabinet verantwoordelijk. Voor een ambtelijke functie lag de verantwoording bij één minister, dat wilde ik niet."

En ondanks de lage mate van affiniteit deed Aantjes met hart en ziel zijn werk als voorzitter van de Kampeerraad. "Ik had nog nooit gekampeerd, ik zei telkens dat ik er was voor de toegevoegde waarde." De leden van de Kampeerraad waren blij met die toegevoegde waarde: "Toen mijn eerste termijn afliep, wilden ze allemaal dat ik ook een tweede termijn zou blijven." Een derde termijn was volgens de statuten uitgesloten. Doordat de Kampeerraad opging Raad voor de Openluchtrecreatie kreeg, werd een derde termijn voor Aantjes toch mogelijk. Toenmalig minister van Landbouw (waar openluchtrecreatie onder viel), Piet Bukman, verhinderde echter dat Aantjes daadwerkelijk voor een derde termijn voorzitter werd.

Na de Kampeerraad werd Aantjes in 1988 lid van de Raad voor de Volkshuisvesting, waar hij voorzitter van had willen worden. Van 1990 tot 1993 was hij vicevoorzitter van die Raad.

Leeftijd
Aantjes heeft er merkbaar weinig moeite mee om te vertellen over zijn arbeidsverleden. Ook herinnert hij zich zelfs de kleinste details. "Ik ben een gezegend mens. Ik ben niet dement en kan ook nog lopen." Aan de vooravond van de fusie van KVP, ARP en CHU tot het CDA sprak hij als voorman een rede uit. De rede werd later 'de Bergrede van Aantjes' genoemd. "Die naam 'Bergrede' is verzonnen door iemand die z'n Bijbel niet kent. De Bergrede staat in Matthéüs 5 en mijn rede was gebaseerd op Matthéüs 25. Maar goed, het is nu eenmaal zo." In zijn rede liet Aantjes duidelijk blijken dat het CDA een sociale partij moest worden. Nu, bijna 40 jaar later: "De mensen herinneren zich die rede nog steeds. Wat dat betreft heb ik een rijk leven gehad."

Toch is dat herinneren van die rede niet altijd positief, volgens Aantjes: "Mensen bekijken het CDA volgens die rede en zien maar weinig van die rede terugkomen in het CDA van nu. Het zou beter zijn als mensen zich die rede niet meer herinneren."

Geloof
Aantjes groeide op binnen het kerkverband van de Gereformeerde Bond. "Daar heb ik vreselijke dingen meegemaakt. Mensen wordt een angstgeloof opgedrongen." Hij herinnert zich een begrafenis: "We stonden daar bij het graf, en daar stonden ook kleine kinderen. De dominee begon ineens te schreeuwen: 'Uit deze groeve klinkt een stem: 'Heden ik, morgen gij'.' Toen keek hij iemand aan, 'dat kan u zijn', keek hij weer iemand anders aan, 'en dat kunt u zijn', en toen keek hij naar een van de kleine kinderen: 'en dat kan jij zijn'. En dat noemen ze dan het enige wat nog gezegd k an worden. Vreselijk vond ik dat."

Aantjes voelde zich aanvankelijk wel thuis binnen de Gereformeerde Bond. Hij was zelfs voorzitter van de Gereformeerde Bondsafdeling in Utrecht. Ook was hij kort ouderling in een wat lichtere Gereformeerde Bondsgemeente. "Maar langzaam voelde ik me loskomen." Inmiddels is hij lid van een vrijzinnige kerk. "Ik heb mijn angstgeloof ingewisseld voor een vertrouwensgeloof, een kinderlijk vertrouwen op God." Ook heeft hij zich volgens eigen zeggen losgemaakt van dogma's. "Die maagdelijke geboorte van Jezus, daar geloof ik niks van. God heeft zulke kunstgrepen niet nodig. Zulke dogma's, ook die van de drie-eenheid worden mensen aangepraat binnen de zware kringen." Toch is hij niet alleen maar negatief over de Gereformeerde Bond. "Ik heb er veel aan gehad. Ik heb er een grote Bijbelkennis aan overgehouden."

Gezin
Naast zijn politieke carrière liep ook Aantjes' privéleven niet op rolletjes. Veel laat hij er liever niet over los, zegt hij. In 1995 scheidde hij van zijn eerste vrouw, Gisela Braun. Sinds de scheiding wil een van zijn zoons geen contact meer met Aantjes. De andere kinderen bleven wel contact houden. "De scheiding was beter, ook voor hen. De spanningen waren hoog opgelopen."

In 2000 hertrouwde hij met de 34 jaar jongere Ineke Ludikhuize. Zij is directeur van de christelijk-maatschappelijke vrouwenbeweging Passage, "met hart en ziel." Omdat zij buitenshuis werkt, doet Aantjes het huishouden. "Ik doe de was enzo. Koken mag ik niet van mijn vrouw. 'Dan maak je teveel rommel en je ziet het niet' zegt ze." Nu hij 90 is gaan voor hem de jaren wel tellen. "Mijn vrouw gaat stoppen met haar werk, om thuis bij die 'ouwe man' te zijn."

Dood
In verschillende (televisie-)interviews gaf Aantjes aan dat er toch nog altijd iets van de Gereformeerde Bond in hem is blijven zitten. Dat was de angst voor de dood. "Ik heb in mijn leven zoveel verantwoordelijkheid gedragen, ik kan me niet voorstellen dat je daar geen verantwoording voor af moet leggen." Ondanks de angst geeft hij het over aan God. "Na de dood is er maar Een die oordeelt. Het oordeel van de mensen interesseert me niks. " Wat hij ervan denkt? "Gelukkig hoef ik zelf niet te oordelen, dan zou ik het er niet best van afbrengen. Ik vertrouw op Gods oordeel, en ik geloof dat Zijn oordeel mild zal zijn."

OP DIT INTERVIEW RUST ©OPYRIGHT
©Enrico Kolk 2013